Nguyên Hằng
Nợ xấu ngân hàng đang được đề xuất mua nguyên giá (Ảnh chỉ có tính chất minh họa) - Ảnh: Diệp Đức Minh
|
Nguyên
tắc cơ bản trong kinh doanh là hàng ế, hàng tồn, hàng xấu... giá phải
rẻ mới bán được. Thế nhưng nợ xấu của hệ thống ngân hàng (NH) với rủi ro
cực lớn lại đang được "dọn đường" mua với giá cao.
Khó hiểu đến sửng sốt
Mua
nợ xấu, vấn đề quan trọng nhất là cơ sở, tiêu chí định giá để không gây
thất thoát vốn nhà nước. Về nguyên tắc kinh tế, giá mua nợ sẽ dựa trên
dòng tiền thu được và rủi ro của dòng tiền đó. Nhưng cơ bản ai cũng
hiểu, nợ xấu muốn thanh lý được, giá phải rẻ. Các NH quản trị yếu, đầu
tư không hiệu quả phải chấp nhận rủi ro, chấp nhận thiệt hại. Cũng như
các doanh nghiệp (DN), muốn tháo hàng tồn kho, phải có chính
sách giá
hấp dẫn cho người tiêu dùng. Hay đơn giản nhất, rau ế buổi chiều, người
bán phải chấp nhận "giá như cho", chủ yếu để "gỡ" chút vốn nào hay chút
đó chứ không ai tính đến chuyện lấy lời.
Còn
người mua, chấp nhận hàng ế, hàng không ngon hay hàng có độ rủi ro lớn,
cũng bởi vì giá rẻ. Nguyên lý tất yếu này, thiết nghĩ ai cũng biết. Ấy
vậy mà tiến sĩ Nguyễn Đại Lai, nguyên Phó vụ trưởng Vụ Chiến lược phát
triển, Ngân hàng Nhà nước, lại khiến hầu hết mọi người choáng váng khi
đưa ra mức giá trên trời trong đề xuất mua lại nợ xấu NH. Cụ thể, mua
với 100% nợ gốc và 50% lãi theo hợp đồng tính trên số ngày chậm trả của
hồ sơ nợ xấu đó. Nghĩa là, nợ xấu không thanh lý được của các ngân hàng
được mua nguyên giá.
|
Đề
xuất giá này gây kinh ngạc hầu hết mọi người bởi sự vô lý đến khó hiểu
của nó. Theo quy định hiện hành, khi DN không trả được nợ NH, tùy theo
tính chất các khoản nợ sẽ sắp xếp theo nhóm nợ. Nợ nhóm 2 mất 5% giá
trị, nhóm 3 mất 20%, nhóm 4 mất 50% và nhóm 5 coi như mất trắng. Nợ
thuộc nhóm nào, thì mua dưới mức chiết khấu của nhóm đó. Ví dụ, nợ nhóm
3, giá mua sẽ dưới 80% giá trị khoản nợ. Tuy nhiên, nếu đã là nợ nhóm 3,
nguy cơ chuyển nhóm rất lớn nên giá mua thường phải rẻ hơn rất nhiều.
Chỉ "chiếu" theo quy định này, mức giá mua nợ xấu theo đề xuất trên đã
quá đắt. Mua đắt thì ngân sách tất nhiên bị thiệt hại. Một chuyên gia
tài chính tại TP.HCM thực sự "hốt hoảng" khi nghe giá mua nợ xấu 100% dư
nợ và 50% lãi suất nói trên. Theo chuyên gia này, đây là mức giá "trời
ơi". Nếu có thực, "chỉ có loạn và vỡ". "Chúng ta phải xác định, bên mua
nợ là nhà đầu tư chứ không phải làm công quả nhà chùa" - vị chuyên gia
này bức xúc.
Cũng sửng sốt không kém, chuyên gia
tài chính Lê Trọng Nhi khẳng định, đây là chuyện chưa bao giờ xảy ra
trên thế giới. Mua bán nợ là chuyện bình thường nhưng phải phân biệt
giữa nợ tốt và nợ xấu. Nợ tốt, thường mua với mục đích để tăng tài sản
nên có thể mua với giá gốc và chia sẻ lãi suất. Còn nợ xấu, không ai mua
với giá gốc mà phải định giá khoản nợ tại thời điểm hiện tại, độ rủi
ro, từ đó tính chiết khấu để ra giá khoản nợ. "Đề xuất nói trên là mua
nợ xấu với giá nợ tốt" - ông Nhi nói.
Đi ngược chủ trương Chính phủ
Chúng
ta đều biết, nợ xấu trong hệ thống NH tại Việt Nam chủ yếu là từ bất
động sản, chứng khoán. Như đã phân tích ở bài Nguy cơ thất thoát vốn nhà
nước đăng trên Thanh Niên ngày 6.5, đa số NH cổ phần là "sân sau" của
các cổ đông lớn. Có nghĩa là việc xử lý nợ xấu NH thực chất để giải cứu
cho những cổ đông lớn đang còn mắc kẹt trong bất động sản. Việc này
không chỉ là mang vốn nhà nước, cũng là tiền thuế của dân để phục vụ cho
nhóm lợi ích mà còn gây ra hàng loạt các hệ lụy phía sau đó.
Quan
trọng hơn, việc đổ vốn nhà nước vào để giải cứu bất động sản còn đi
ngược với chủ trương của Chính phủ trong nhiều vấn đề. Đầu tiên là không
thể "nắn" dòng vốn đi vào sản xuất, nông nghiệp, xuất khẩu... Bởi trong
điều kiện vốn có hạn như hiện nay, nếu chảy vào bất động sản thì cạn
nguồn, không còn vốn cho sản xuất, kinh doanh, không chặn đà giảm phát,
phá sản, thất nghiệp đang ngày càng lan rộng. Như vậy, mục tiêu cứu DN
không thực hiện được. Đặc biệt, việc đẩy vốn vào "cứu" bất động sản cũng
là một cách giữ giá cho thị trường này, khiến giá bất động sản không
giảm xuống như quy luật thị trường, phù hợp với mức sống, thu nhập của
người dân và điều kiện kinh tế của Việt Nam. Nếu chúng ta để thị trường
tự điều tiết, NH ở thời điểm nóng đã thu lợi lớn từ cho vay bất động sản
thì đến thời điểm này, họ phải chấp nhận thiệt hại, chấp nhận rủi ro.
Thậm chí, chấp nhận thực hiện phát mãi bất động sản để thu hồi vốn. Việc
này sẽ khiến thị trường bất động sản trở về giá trị thật của nó, phù
hợp với mục tiêu kéo giảm giá bất động sản của Chính phủ, người dân cũng
hưởng lợi.
Dọn đường cho việc mua nợ xấu với
giá cao, nợ xấu hầu hết thuộc về bất động sản, của các cổ đông lớn... Có
gì liên quan đến nhau giữa các yếu tố này và động cơ đằng sau đó là
những câu hỏi mà chúng ta phải trả lời rõ ràng, cụ thể trước khi sử dụng
tiền thuế của dân.
N. H.
Nguồn: thanhnien.com.vn